Jakie są moje prawa jako pracownika nielegalnie wykonującego pracę?

Czy mogę odmówić wymaganej pracy z powodu nieodpowiednich warunków roboczych, wysokich wymagań roboczych, itp.?

Tak. Nikogo nie można zmuszać do pracy w nieludzkich warunkach. Wszystkim osobom na terytorium  RCz przysługują podstawowe prawa człowieka, które są chronione.

Czy pracodawca może przed zawarciem umowy o pracę wymagać „przyjęcia na próbę“?

Czeski porządek prawny nie określa pojęcia „przyjęcie na próbę“, w tym celu funkcjonuje okres próbny, który może być uzgodniony np. w umowie o pracę i za który przysługuje pracownikowi prawo do wynagrodzenia. Praca „na próbę“ bez zawarcia umowy o pracę więc uważana jest za nielegalne wykonywanie pracy.

W jaki sposób mogę dochodzić wypłaty uzgodnionego i nieuiszczonego wynagrodzenia albo premii?

Pracodawca, na którego została prawomocnie nałożona kara, zobowiązany jest do uregulowania należnego wynagrodzenia, należnego ubezpieczenia zdrowotnego razem z odsetkami za zwłokę, należnego ubezpieczenia społecznego razem z odsetkami za zwłokę oraz kosztów związanych z doręczeniem należnego wynagrodzenia, również do Pana/Pani kraju ojczystego. W odwrotnym przypadku trzeba należne wynagrodzenie dochodzić za pośrednictwem pozwu w drodze postępowania sądowego przed właściwym sądem.

Jak mogę zakończyć stosunek pracy, o ile mam/nie mam zawartej umowy o pracę?

1. W razie zawarcia umowy o pracę z pracodawcą może być stosunek pracy zakończony tylko na podstawie ugody, wypowiedzenia, natychmiastowego unieważnienia, po upływie okresu próbnego albo w formie unieważnienia w okresie próbnym. Wszystkie wymienione sposoby wymagają formy pisemnej. Więcej informacji np. tutaj.

2. W razie zawarcia z pracodawcą ugody o wykonanie pracy  albo ugody o działalności zarobkowej można sposób zakończenia stosunku pracy uzgodnić w wymienionej ugodzie, w odwrotnym przypadku może być taki stosunek zakończony na podstawie ugody, wypowiedzenia albo natychmiastowego unieważnienia. Wypowiedzenie z strony pracodawcy może być w odróżnieniu od rozwiązania umowy o pracę złożone z jakiejkolwiek przyczyny albo bez podania przyczyny. Pracownik uprawniony jest do złożenia wypowiedzenia w przypadku takich ugód z jakiejkolwiek przyczyny albo bez podania przyczyny.

3. W razie niezawarcia umowy o pracę albo innej ugody z pracodawcą i zakończenia stosunku pracy tzw. z dnia na dzień jest w związku z pozycją pracownika nielegalnie wykonującego pracę, która jest w RCz zabroniona, bardzo trudne efektywnie dochodzić ochrony prawnej.

Kiedy przysługuje prawo do okresu wypowiedzenia?

Okres wypowiedzenia chroni interesy pracownika i jest uregulowany w kodeksie pracy. Bez zawartej umowy o pracę, ugody o wykonanie pracy  albo ugody o działalności zarobkowej jest efektywne dochodzenie ochrony prawnej, która przysługuje pracownikom w związku z zakończeniem stosunku pracy, trudne.

Gdzie można otrzymać pomoc w trudnej sytuacji?

1. W razie potrzeby porady w związku z pobytem w RCz, np. dotyczącej służby zdrowia, rynku pracy albo pomocy doradcy prawnego, można skorzystać z społecznych albo prawniczych usług fachowych oferowanych przez organizacje zajmujące się wsparciem dla cudzoziemców – przegląd takich organizacji tutaj. Na terenie miasta stołecznego Pragi funkcjonuje dodatkowo portal icpraha.com, świadczący usługi  w zakresie doradztwa prawnego dla cudzoziemców  oraz inne usługi. Dla cudzoziemców są usługi zwykle bezpłatne.

2. W razie podejrzenia o naruszanie Pana/Pani praw z strony pracodawcy można się zwrócić do  Państwowego Inspektoratu Pracy (Státní úřad inspekce práce) albo do jego placówek regionalnych. Można też inicjować wykonanie kontroli pracodawcy (polecona wcześniejsza konsultacja z specjalistami z Państwowego Inspektoratu Pracy, ośrodków integracji albo innych organizacji pozapaństwowych albo non-profit /w dalszej treści tylko „NNO“/).

3. W sytuacji kryzysowej, tzn. w przypadku rażącego naruszania praw Pana/Pani przez pracodawcę, można się zwrócić np. do poniższych NNO: La Strada, Arcidiecézní charita Praha, Diakonie Českobratrské církve evangelické albo do specjalizowanej placówki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RCz.